Narsist Kişilik Bozukluğu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Narsist Kişilik Bozukluğu, İngilizce tabirle; Narcissistic Personality Disorder (NPB), son yıllarda giderek daha fazla teşhis edilen bir bozukluk haline geldi. Güncel araştırmalar Narsist Kişilik bozukluğunun tüm dünyada yaklaşık %6,2 oranında görüldüğünü ortaya çıkarmıştır ki bu gerçekten yüksek bir orandır.  Bu kişilik bozukluğu erkeklerde kadınlara oranla daha çok görülmektedir.

Bu yazımızda,  Narsizm nedir? Narsist ne demek? Narsist kişilik bozukluğu belirtileri nelerdir? Narsist kişilik bozukluğu tedavisi nasıdır? Gibi sorularınıza yanıt alabileceksiniz.

1. Narsizm ve Narsist Kişilik Bozukluğu Kavramları

Narsizm kelimesi kökenini Yunanca'dan almaktadır. Tabir; Yunan mitolojisinden, kendi görüntüsüne aşık bir karakter olarak anlatılan Narkissos'a dayanır. Narsizm veya Narsist kelimesi, Türkçe’ye özsever olarak çevrilmiştir. Özsever tabirinden de anlaşılacağı gibi narsizm, kendine aşırı önem verme, özgüven,  benmerkezcilik gibi kavramlarla ilişkilidir.

Narsist kişilik bozukluğu, psikiyatride tanımlanan pek çok kişilik bozukluğundan biridir. Kişilerin kendilerini başkalarından değerli görmesi ve  aşırı özgüven ile karakterizedir. Narsist kişilik bozukluğundan etkilenen insanlar, anlamlı ilişkiler kurma zorluğundan majör depresif dönemlere kadar çok çeşitli zihinsel sağlık sorunlarından muzdarip olabilir.

1.1. Narsist Ne Demek?

Narsist kişilik bozukluğu ile Narsist kavramı tam olarak aynı şeyi ifade etmez.  Narsist ne demek derseniz halk arasında daha çok kendini beğenmiş kişiler için kullanılan bir tabirdir. Narsist kişiler,  kendini aşırı beğenme ve abartma düşüncelerine sahiptirler.  Kendileri ile ilgili güç, başarı, güzellik ve benzeri konularda abartılmış inançları vardır.

Türk Dil Kurumu'na göre Narsist kelimesinin bir anlamı da; fiziksel dış görünüşüyle aşırı ilgilenen kişidir. Narsizm ve Narsist kavramı dünyada genel olarak;  “Kişilerin kendi benliklerine duydukları hayranlık, kendilerine aşık olması” olarak tanım bulur.

1.2. Narsist Kişilik Bozukluğu Nedir?

Kişilerde narsizm duygusu ve narsist davranış yapısının ileri boyutta olmasına tıp literatüründe Narsist kişilik bozukluğu denmektedir. Narsist kişilik bozukluğu olan kişiler, kendine sağlıksız bir odaklanma ve yetki duygusu, büyüklenmeci düşünme ve aşırı hayranlık ihtiyacı gibi narsist özelliklerle karakterize edilir.

NPD'li insanlar şişirilmiş bir öz-önem duygusuna sahiptir. Olumlu muameleye dair makul olmayan beklentileri olabilir ve kendilerini diğerlerinden üstün görebilirler. Başkalarına göre, aşırı benmerkezcilik ve dikkat çekme davranışı sergilerken, genellikle kibirli ve kendini beğenmiş görünürler. Ayrıca eleştiriye veya reddedilmeye karşı aşırı duyarlı olma eğilimindedirler.

2. Narsist Kişilik Bozukluğu Belirtileri

Narsist insanların özellikleri incelendiğinde; aşırı özgüven,  ilgi odağı olma isteği,  böbürlenme ve kibirli davranışlar gibi özellikler karşımıza çıkar. Tabii aslında bundan çok daha büyük ve karmaşık bir kompleks yapı vardır. 

Gelin narsist kişilik bozukluğu belirtilerinden başlıcalarını madde madde sayalım:

• Kendini beğenmişlik ve aşırı özgüven.
• Hem kendi içinde hem başkalarına karşı söyleminde başarı ve yeteneklerini abartmak,  kendini övmek, böbürlenmek.
• Empati eksikliği.  Başkalarının duygu ve ihtiyaçlarını anlamama ve ilgilenmeme.
• Birçok konuda kendini diğerlerinden üstün görme.
• Başkaları üzerinde güç ve üstünlük kurma davranışları.
• Beğenilme, hayranlık ve ilgi ihtiyacı. Olumlu muameleye dair makul olmayan beklentiler.
• Dikkat çekmek veya takdir edilmek için aşırı çaba, yalanlar ve abartma.
• Hedeflerine ulaşmak için manipülatif veya sömürücü davranışlar.
• Eleştiriye veya reddedilmeye karşı aşırı duyarlı olma, başa çıkmada güçlük.
• Kendisinin her  konuda en iyisini ve güzelini hak ettiğine dair abartılı bir hak duygusu.
• Abartılmış ve görkemli fantezilerle meşgul olma.
• Diğer insanlara karşı kıskançlık.
• İnsanlarla anlamlı ilişkiler geliştirmekte zorlanma.
• İletişim kurmada ve kişilerarası ilişkileri sürdürmede zorluklar.

3. Narsist Kişilik Bozukluğu Tedavisi

Narsist Kişilik Bozukluğu tedavisi genellikle bozukluğu anlama, olumsuz davranışlara karşı stratejiler geliştirme, problem çözme becerileri geliştirme ve başkalarının bakış açısını anlama amaçlarıyla bireysel psikoterapiyi içerir. Psikoterapi ayrıca duyguları etkili bir şekilde yönetmeye ve terapi görenlerin sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olmaya odaklanabilir. Daha olumlu yaklaşımları teşvik etmek için hastayı düşünce ve davranışlarını tanımlamaya teşvik etmek için grup desteğine ihtiyaç vardır. Bazı durumlarda, bozuklukla ilişkili semptomları tedavi etmek için antidepresanlar veya anksiyolitikler gibi bazı ilaçlar reçete edilebilir.

Genel olarak, Narsist Kişilik Bozukluğu, bir bireyin yaşamında önemli aksamalara neden olabilen, giderek daha fazla teşhis edilen bir bozukluktur. Bozukluğu anlamak, onu yönetmek için uygun stratejiler geliştirmenin anahtarıdır. Psikolojik danışmanlık, ilaçlar ve destek grupları gibi tedavilerin yardımıyla Narsist Kişilik Bozukluğu olan kişiler, kendilik değerlerini yeniden oluşturmak için bozuklukla ilişkili çeşitli olumsuz davranışları değiştirmeyi öğrenebilirler.